Sürgün Dönemi.003

Antik Dünya’nın en görkemli şehirlerinden biri Babil’dir. Özellikle 2.Nebukadnessar’ın hükümdarlığında büyük bir ihtişama ulaşan şehir, aynı zamanda İbranilerin 50 yıllık sürgününe ev sahipliği yapar. Bu şehirde Daniel ve Hezekiel gibi peygamberler kitaplarını kaleme almıştır. Bu şehirde Daniel’in üç arkadaşı: Şadrak, Meşak ve Abednego kral tarafından yanan bir fırına atılıp melekler tarafından korunurlar. Sürgün 4 dalga şeklinde gerçekleşir: MÖ 605, 597, 587 ve 582. Şehirde 3 odak nokta vardır: (1) İştar kapısı ve divan yolu, (2) Nebukadnessar’ın saray kompleksi, ve (3) Marduk’a adanan şehrin en büyük tapınağı.

(1) Divan yolundan geçerken İbranileri savaş esirleri olarak ileriye itilirken hayal etmek lazım. Hem divan yolundaki hem de kapıdaki hayvan motifleri Babillilerin üç ana tanrısını temsil eder: İştar (Aslan): Şavaş ve Aşk; Marduk (Ejderha): Şehir korucusu ve Yaratılış tanrısı; Bel (Öküz): Fırtına tanrısı. Hayvanların yerleşimi öyle ki divan yolundan ve kapılardan geçerken hayvanların gözü sürekli gözünüzün içine bakar ve sizi korkutup Babil’in ululuğunu empoze ederlerdi. Bu üç ilahin ikisi Babil’in yıkımıyla ilgili bir peygamberlik ayetinde yer almaktadırlar (Yeremya 50:1-3). Bu kapılarda yapılan kazılarda Yahuda kralı Yehoyakin tarından gönderilen bir haraçın kayıtları bulunmuştur (2.Tarihler 36:9).

(2) Saray kompleksinde ilginç bir olay yaşanır. Kendi hünerlerinden dolayı kibire kapılan Nebukadnessar Tanrı tarafından lanetlenir ve 7 yıl boyunca bir akıl hastalığı geçirirerek bahçenin otlarını yer. Bu olayın Kutsal Kitap dışında bir tarihi teyiti olmasa da, ilginçtir ki kendisinin propagandasını sık yapan bu kralın arkeolojik verilerinde ve kazılarda çıkan yazıtlarında 7 yıllık bir sessizlik dönemi mevcuttur. Daniel 4:30-34 ayetleri olayı şöyle anlatır: “Kral, “İşte onurum ve yüceliğim için üstün gücümle krallığımın başkenti olarak kurduğum büyük Babil!” dedi. Daha sözünü bitirmeden gökten bir ses duyuldu: “Ey Kral Nebukadnessar, krallık senden alındı. İnsanlar arasından kovulacak, yabanıl hayvanlarla yaşayacaksın. Öküz gibi otla besleneceksin. Yüce Olan’ın insan krallıkları üzerinde egemenlik sürdüğünü ve krallığı dilediği kişiye verdiğini anlayıncaya dek yedi vakit geçecek.” Nebukadnessar’a ilişkin bu söz hemen yerine geldi. İnsanlar arasından kovuldu. Öküz gibi otla beslendi. Bedeni göğün çiyiyle ıslandı. Saçı kartal tüyü, tırnakları kuş pençesi gibi uzadı. Belirlenen sürenin sonunda ben Nebukadnessar gözlerimi göğe kaldırdım ve  kendime geldim.” Bazı uzmanlara göre bu hastalık sifilizden kaynaklanan beyin hasarıdır. Yine saray binasında son Babil kralı olan Nabonidus oğlu Belşazar Kudüs tapınağından yağmaladığı kadehlerden içip bir şölende şarhoş olurken, duvarda Tanrı’nın eli tarafından yazılan bir yazı görür: “MENE, MENE, TEKEL ve PARSİN” yani, “Seni örçtüm, tarttım ve yargıladım.” O gece Persler kan dökmeden Irmak kanalalrindan sessizce gırerek şehri fetheder (Fethin anlatımı British Museum’da sergilenen Koreş Silindirinde yer almaktadır).

(3) Son olarak Marduk (Ejderha) tapınağını incelediğimizde İbranilerin Kıyamet ve Vahiy edebiyatında (Daniel ve İncil’de Vahiy) Şeytan için kullanılan ejderha sembollerinin kökenini ve ilhamını da görmüş oluyoruz. Marduk, Babil Mitolojisinde ilahların kralı ve en üstünü olarak tanındığından, ejderha sembölünün neden şeytan için kullanıldığını da anlamaktayız. Babil sürgünü özellikle Eski Ahit’in derlemesinde önemli bir rol oynamıştır. Yüzyıllar öncesinde yazılan Tevrat, peygamber, mezmur ve tarih yazıtları burada İbrani katipler tarafından derlenip ciltleştirildiler ve böylece bugün kullandığımız Eski Ahit’in son şekli ve kitap sıralaması ortaya çıkmıştır.

MÖ 538 senesinde Babil Persler tarafından fethedilir ve böylece İbranilerin Filistin topraklarına dönüşü başlar.

****

KAYNAKÇA:

  • Curtis, Adrian ve Herbert Gordon May. Oxford Bible Atlas Oxford University Press, 2007, sf. 122.
  • Hoerth, Alfred J. “Archaeology & The Old Testament.” Baker Academic. Grand Rapids, 2009, sf. 373-378.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resim: Balage Balogh. Babylon Aerial. http://www.archaeologyillustrated.com