Krallık Dönemi.003

1861’de İngiliz arkeoloğu ve dönemin Baş konsülü John George Tylor, Bismil Üçtepe’de M.Ö. 853 senesine dayanan bir Asur dikilitaşı keşfeder. Dikilitaştaki yazıt Asurluların III.Şalmanezer önderliğinde Filistin bölgesinde bulunan 12 kralın koalisyonuna karşı yapılan savaştan söz eder. Bu savaş tarihte “Karkar Savaşı” olarak kayıtlara düşmüştür. 2 metreyi aşan bu dikilitaşta dikkatimizi çeken ise İsrail kralı Ahav’dan bahsetmesidir! 1.Krallar bölümünde bahsi geçen bu İsrail kralı Sidon prensesi İzebel ile evlenip İsrail’e en ahlaksız dönemini yaşatmıştır. Kutsal Kitap’ta bahsi geçen bu kral ve kraliçe aynı zamanda İlyas peygambere çektirdikleri zulümlerle de tanınırlar.

Yazıtın Türkçe çevirisi şöyledir: “Ben (III.Şalmanezer) Karkar şehrine yaklaştım. Bu Şam kraliyet şehrini yerle bir edip yaktım. Şam’lı Hadad-Ezer’in 1.200 savaş arabasını, 1.200 süvarisini ve 20.000 askerini yok ettim. Ayrıca, Hamatlı İrhuleni’nin 700 savaş arabasını, 700 süvarisini ve 10.000 askerini; İsrail kralı Ahav’ın 2.000 savaş arabasını ve 10.000 askerini; Bibloslu 500 askeri; Mısırlı 1.000 askeri; İrkanatu topraklarından 10 savaş arabasını ve 10.000 askerini; Arvad kentin’den Matinu-Baal’ın 200 askerini; Usanatu topraklarından 200 askeri, Şianzu topraklarından Adon-Baal’ın 30 savaş arabasını ve binlerce askerini; Arabistanlı Gindibu’nun 1.000 devesini; Amonlu Baasa’nın yüzlerce askerini yok ettim. Şam kralı ve 12 kralını bozguna uğrattım…Karar şehrinden Gilazu şehrine kadar onları yenip kovaladım…”

Yazı 12 kral’dan söz etmesine rağmen, Şam kralı dışında 11 kral sayılır. Ancak, “on iki kral” Mezopotamya’da her türlü ittifak için kullanılan edebi bir kalıptır. Bu yüzden burada kâtip sayısal bir hata yapmaktan ziyade edebi bir kalıp kullanmıştır. Dikilitaş Londra’daki Bristish Museum’da sergilenmektedir. Londra’ya yolunuz düşerse bu müzeyi ziyaret etmeyi ihmal etmeyin.

****

KAYNAKÇA:

  • Mykytiuk, Lawrence. “Archaeology Confirms 50 Real People in the Bible.” Biblical Archaeology Review, Mart/Nisan 2014, sf. 42-50, 68.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resimler: http://theosophical.wordpress.com/2011/07/28/biblical-archaeology-7-the-kurkh-monolith/