Tebliğ Dönemi.004

Geçmişte birçok kuşkucu akademisyen Luka’yı eleştirirken özellikle yetkililer için kullandığı ünvanların başka kaynaklarda yer almadığını vurgulamaktaydı. Fakat Luka’nın tarihsel kesinliği, saydığı farklı bölgelerde görev yapan yöneticilerin ve ileri gelenlerin rütbelerini doğru sıra, kronoloji ve makam tanımı ile vermesi özellikle arkeolojik keşiflerle kanıtlanmaktadır.

Elçilerin İşleri 18:12-17’de, ikinci müjdeci seyahati sırasında Pavlus Ahaya valisi Gallio’nun huzuruna getiriliyor. Huzursuz olan Yahudiler Pavlus’a karşı dava açmış, onun suçlu bulunmasını istemektedirler. İncil olayları şöyle özetler: “Gallio’nun Ahaya Valisi olduğu sıralarda, hep birlikte Pavlus’a karşı gelen Yahudiler onu mahkemeye çıkardılar. “Bu adam Yasa’ya aykırı biçimde Tanrı’ya tapınmaları için insanları kandırıyor” dediler. Pavlus tam söze başlayacakken Gallio Yahudiler’e şöyle dedi: “Ey Yahudiler, davanız bir haksızlık ya da ciddi bir suçla ilgili olsaydı, sizleri sabırla dinlemem gerekirdi. Ama sorun bir öğreti, bazı adlar ve kendi yasanızla ilgili olduğuna göre, bu davaya kendiniz bakın. Ben böyle şeylere yargıçlık etmek istemem.” Sonra Gallio onları mahkemeden kovdu. Hep birlikte, havranın yöneticisi Sostenis’i yakalayıp mahkemenin önünde dövdüler. Gallio ise olup bitenlere hiç aldırmadı.”

Arkeoloji hem Gallio’nun kimliğini hem de Elçilerin İşleri yazılarının tarihselliğini teyit etmektedir. Delfos’ ta İmparator Claudius’a hitaben yazılmış bir levha vardır. İçinde “…arkadaşım Ahaya valisi Lukvus Yunus Gallio…” ifadesi geçmektedir. Tarihçiler bu levhanın MS. 52 yılına ait olduğunu saptadılar. Bu tarih, Pavlus’un o bölgede bulunduğu yaklaşık MS. 51 yılı ile tam olarak uyumludur.

****

KAYNAKÇA:

  • McRay, John. “Archaeology & The New Testament.” Baker Academic. Grand Rapids, 2008, sf.226-227.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resim: http://ap.lanexdev.com/user_images/Discovery/image/magazine/2013/05/Delphi-Inscription-dreamstime_xxl_9281740.png