İsa'nın Hayatı.008

İncil’i okuduğumuzda karşımıza çıkan en ilginç detaylardan bir tanesi büyücülerin gerek büyü için gerekse cin kovmak için başvurdukları İsa ismidir. Bunun ilk örneği İsa hala hayattayken yaşanır. Havariler başkalarının da İsa ismini kullanarak cin kovmaya kalkıştıklarını duyunca, öğretmenlerine dönerler ve bunu bildirirler (Markos 9:38-39). İsa’nın hayatından sonra ise benzer olaylar devam etmektedir. Elçilerin İşleri 19:11-20 ayetlerinde havarisel tebliğ döneminde bu sefer Efes’te yaşanan diğer ilginç bir olaya rastlıyoruz: “Tanrı, Pavlus’un eliyle olağanüstü mucizeler yaratıyordu. Şöyle ki, Pavlus’un bedenine değen peşkir ve peştamallar hasta olanlara götürüldüğünde, hastalıkları yok oluyor, kötü ruhlar içlerinden çıkıyordu. Çevrede dolaşıp kötü ruhları kovmakla uğraşan bazı Yahudiler de kötü ruhlara tutsak olanları Rab İsa’nın adını anarak kurtarmaya kalkıştılar. “Pavlus’un tanıttığı İsa’nın adıyla size emrediyoruz!” diyorlardı. Bunu yapanlar arasında Skeva adlı bir Yahudi başkâhinin yedi oğlu da vardı. Kötü ruh ise onlara şöyle karşılık verdi: “İsa’yı biliyor, Pavlus’u da tanıyorum, ama siz kimsiniz?” İçinde kötü ruh bulunan adam onlara saldırdı, hepsini alt ederek bozguna uğrattı. Öyle ki, o evden çıplak ve yaralı olarak kaçtılar. Bu haber, Efes’te yaşayan bütün Yahudiler’le Grekler’e ulaştı. Hepsini bir korku aldı ve Rab İsa’nın adı büyük bir saygınlık kazandı. İman edenlerin birçoğu geliyor, yaptıkları kötülükleri itiraf edip anlatıyordu. Büyücülükle uğraşmış bir sürü kişi de kitaplarını toplayıp herkesin önünde yaktılar. Kitapların değerini hesapladıklarında toplam elli bin gümüş tuttuğunu gördüler. Böylelikle Rab’bin sözü güçlü biçimde yayılıp etkinlik kazanıyordu.”

2008 senesinde İskenderiye’deki liman çalışmaları sırasında M.Ö. 1. ve M.S. 1.yüzyılları arasında kaydedilen bir kase keşfedilir. Kasede oyulmuş bir yazı bulunur: “Dia Chrestou ogoistais.” Oxford Denizaltı Arkeoloji Merkezi kurucularından Franck Goddio, ve Mısır tarihçisi David Fabre’ya göre bu yazıt İsa Mesih ile ilgili dünyanın bilinen en eski referansı olabilir. Kendileri yazıyı “Büyücü Mesih aracılığıyla” olarak çevirirler. Kasenin MS. 1.yüzyılda yaşayan bir medyum tarafından kullanıldığı sanılmaktadır. Antik dünyaya ait kehanet kılavuzlarına göre, bu tarz kaselerin içine su ve yağ döktükten sonra medyum veya falcı bir transa girer ve böylece geleceği açıklamayı amaçlardı. Arkeologların tezine göre, bu kaseyi kullanan medyum, oyduğu yazıyla, büyük bir büyücü olarak algıladığı Mesih’in ruhunu çağırarak gerçekleştirmiş olabilir. Karşıt bir görüşe göre ise Mesih’in doğru yazılış hali “Christos” olduğundan, “Dia Chrestou Ogoistais”ın okunuşu “Şefkatli büyücünün aracılığıyla” olması lazım. Bu görüşe göre kasedeki yazı Mesih’i kasteden bir yazı olmayabilir. Buna rağmen özellikle 1. yüzyılda Mesih isminin birçok farklı varyant ile yazıldığını da görmek mümkün. Mesela Roma tarihçisi Tacitus Mesih ile ilgili kaydını düşürürken, ismini “Chrestos” olarak yazar, Suetonius ise “Chrestus”. Dolayısıyla kasede bulunan ismin Mesih için kullanılan bir varyant olması oldukça makul sayılabilir, nitekim de Goddio ve Fabre için de öyledir. Böylelikle bu kase büyük olasılıkla Mesih veya İsa’nın ismini içeren en eski yazı oluyor. Çünkü tarihi MS. 63 senesine ait Yakup lahitinden birkaç sene öncesine kadar gitmektedir.

M.S. 3.yy. ait “Paris Sihir Papirüsü” olarak adlandırılan bir büyü metninde yine İsa ile ilişkin cümleler yer alır: “İbraniler Tanrısı adına sana buyuruyorum” dedikten sonra, bu cin çıkartma ayininde Tanrı için kullanılan mistik isimleri sıralar ve bunlardan biri “İsa” olarak verilir. Bugün kuşkucular İsa’nın doğaüstü mucizeler yapabileceğini reddederken, ilginçtir ki dönemin görgü tanıkları, hele hele ticaretin bütün hilelerini bilen bu büyücüler, İsa’nın doğaüstü bir güçle bu mucizleri yaptığına o kadar ikna olmuşlardı ki İsa’nın ismini çağırmayı bile denemişlerdi. Petrus’un halka açıkladığı gibi: “Tanrı’nın, Nasıralı İsa’yı nasıl Kutsal Ruh’la ve kudretle meshettiğini biliyorsunuz. İsa her yanı dolaşarak iyilik yapıyor, İblis’in baskısı altında olanların hepsini iyileştiriyordu. Çünkü Tanrı O’nunla birlikteydi.” (Elçilerin İşleri 10:38)

****

KAYNAKÇA:

  • Hans Dieter Betz (ed). “The Greek Magical Papyri in translation.” University of Chicago, 1985, sf. 61.
  • Viegas, Jennifer. Earliest Reference Describes Christ As A Magician. Discovery News. 10/1/2008.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resim: Christoph Gerigk. http://www.biblearchaeology.org/