Birinci Yüzyıl Anadolu Kiliseleri.011

İncil’de bahsi geçen bölümler: Elçilerin İşleri 16:8-11, 20:5-13; 2.Timoteos 4:13.

Troas, Çanakkale Dalyan’da bulunan antik bir kenttir. Kent Büyük İskenderin komutanlarından Lisimakos tarafından kurulur. M.S. 188 yılında Romalılar tarafından fethedildikten sonra bu liman kenti Çanakkale’nin en önemli ticari merkezi olur.

Troas’ta Müjdeci Luka yaşamaktadır. Kendisi aslen Antakyalı olup Troas’ta doktorluk yapmaktadır. Troas’taki cemaat büyük ihtimalle Pavlus’un 2. yolculuğu sırasında veya öncelerinde Luka tarafından kurulmuştur. Bitinya, yani İstanbul’un bulunduğu bölgeye gitmek isteyen Pavlus Kutsal Ruh tarafından engellenir ve kendisini Troas’ta bulur. Troas’ta Pavlus duaya çekilir ve bir görüm görür. Bu görümde kendisini Mekedonya’ya (Yunanistan’a) çağıran bir kişiyi görür (Elç. İş. 16:9) ve böylece Yunanistan yarımadasına geçer. Luka bu andan itibaren Pavlus’a eşlik etmeye başlar ve onun katiplerinden biri olur. Bunu nereden mi biliyoruz? Elçilerin İşleri anlatısında üçüncü tekil şahıs yerine, bu ayetlerden itibaren üçüncü çoğul şahıs kullanılır (bkz. Elç. İş. 16:10-17, 20:5-21:18, 27:1-28:16). Üçüncü yolculuğunda, Kudüs’e dönüşünde Pavlus tekrar Troas’tan geçer. Troas kilisesi Roma döneminde bir apartman binasının (“insula”) üçüncü katında toplanırmış. Pavlus kilisede vaaz verirken Eftihos (ismi “şanşlı” anlamına gelir) denilen genç bir delikanlı cam kenarında uyuya kalıp, pencereden düşüp vefat eder. Pavlus Eftihos için dua ettikten sonra, genç çocuk dirilir ve Pavlus yarım kalan vaazını tamamlar. Troas ile ilgili İncil’deki son bahis 2. Timoteos 4:13’te geçer. Pavlus Roma’da hapistedir ve kendisine ziyarete gelecek olan Timoteos’a şöyle der: “Troas’ta Karp’ın yanında bıraktığım abayı, kitapları, özellikle yazı derilerini gelirken beraberinde getir.” Görünüşe bakılırsa Pavlus Troas’ı kendisi için bir duaya çekilme ve Kutsal Yazıları incelemek için bir dinlenme yeri olarak seçmişti.

Troas şehri M.S. 4.yy. da Konstantinopolis’in (İstanbul) kurulmasıyla önemini yitirmiş ve 6. yy. da alüvyonlar nedeniyle liman kenti terk edilmişti. Troas’ta kazılar yeni başlamıştır. Kalıntılar arasında bir Roma hamamı, çarşısı, limanı ve küçük bir tiyatro görülebilir.

****

KAYNAKÇA:

  • McRay, John. “Archaeology & The New Testament.” Baker Academic. Grand Rapids, 2008, sf. 84.
  • Wilson, Mark. “Biblical Turkey, A Guide to the Jewish and Christian Sites of Asia Minor.” Ege Yayınları. İstanbul, 2010, sf. 382-384.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resimler: http://www.beastcoins.com, (harita) http://www.deeperstaudy.com, Wikimedia Commons.