Birinci Yüzyıl Anadolu Kiliseleri.015

İncil’de bahsi geçen bölümler: Elçilerin İşleri 13:14-51, 14:19, 21-23.

M.Ö.  261 senesinde Seleikos hanedanlığının kralı Antiokus tarafından kurulan bu kent  MÖ. 25 senesinde bir Roma sömürgesi olmuştu. 5. ve 7. lejyonun emekliliğe ayrılan 3000 askerini barındıran şehrin nufusu yaklaşık 10,000 civarındaydı. M.S. 1.yy. yazıtlarından bu yerleşimde gladyatör ve av oyunlarının yapıldığını anlamaktayız. İncil’den bildiğimiz kadarıyla da burada bir Yahudi nüfusu da bulunmaktaydı.

Pavlus ilk üç yolculuğunda bu kentten geçmiştir. Pavlus ve Barnaba’nın Kıbrıs ziyareti sırasında Kıbrıs Valisi Sergius Paulus iman eder. Sergius Paulus’un memleketi Psidya sınırındaki Antakyadır. Burada Sergius’un ailesi büyük arazilere sahipti. Bugün Sergius Paulus’un adı geçen bir yazıt Yalvaç Müzesinde sergilenmektedir. Birçok Kutsal Kitap uzmanına göre; Sergius, iman ettikten sonra ricada bulunup Pavlus ve Barnaba’yı kendi ailesini ziyaret etmeleri için istekte bulunur.

M.S. 46 senesinde Pavlus ve Barnaba bu kente ulaşırlar. Pavlus Yahudilerin havrasını ziyaret ederek Elçilerin İşleri bölümünde kaydı geçen en uzun vaazı vermiştir. “Pavlus’la Barnaba havradan çıkarken halk onları, bir sonraki Şabat Günü aynı konular üzerinde konuşmaya çağırdı. Ertesi Şabat Günü kent halkının hemen hemen tümü Rab’bin sözünü dinlemek için toplanmıştı. Kalabalığı gören Yahudiler büyük bir kıskançlık içinde, küfürlerle Pavlus’un söylediklerine karşı çıktılar” (Elç. İş. 13:42-45). Birçok Yahudi olmayan böylece iman etmiş oldu ve ilk kilise cemaati böylece kuruldu. Ne var ki “Yahudiler, Pavlus’la Barnaba’ya karşı bir baskı hareketi başlatıp onları bölge sınırlarının dışına attılar.” (13:50) Daha sonra buradaki Yahudiler Pavlus ve Barnaba’yı Konya’ya kadar izlemiş ve bu şehirdekileri kışkırtarak onların taşlanmasını sağlamışlardı. Daha sonra Antakya’ya dönüp burada öğrencilerin imanını pekiştirip cemaate önder atamışlardı. Böylece kilise cemaati düzene girmiş oldu (21-23). 4.yüzyılda şehirdeki Hristiyanlar iki kilise binası kurmuşlardı. Bu kalıntıların birinde Diokletian döneminde şehit edilmiş Neon, Nikon ve Heliodorus’un resimleri bir demir mühürde keşfedilmiştir. Diğer kilise kalıntısında ise mozaikler ve Mezmur 29 ile 43’den taşa oyulmuş ayetler bulunmuştur. Yalvaç’taki Arkeoloji müzesi dönem kalıntılarının sergilendiği önemli yerlerden biridir.

****

KAYNAKÇA:

  • McRay, John. “Archaeology & The New Testament.” Baker Academic. Grand Rapids, 2008, sf. 237-239.
  • Wilson, Mark. “Biblical Turkey, A Guide to the Jewish and Christian Sites of Asia Minor.” Ege Yayınları. İstanbul, 2010, sf. 109-118.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resimler: (harita) http://sitemaker.umich.edu/late-antiquity/pisidian_antioch, (3d mıdel) http://www.lsa.umich.edu/kelsey/antioch, http://scriptureonline.org/images/sergius.gif/