Birinci Yüzyıl Anadolu Kiliseleri.014

İncil’de bahsi geçen bölümler: Elçilerin İşleri 14:6, 20-22; 16:1; 20:4.

Helenistik bir kent olarak kurulan Derbe, M.Ö. 129 senesinde Roma hakimiyetine girdi. M.Ö. 36-25 seneleri arasında yerel hanedanlıklar tarafından ele geçirilen kent, M.Ö. 25 senesinde tekrar Roma hakimiyetine girer ve yeni oluşturulan Galatya bölgesine dahil edilir. 1956’da bugünlerde Konya Arkeoloji müzesinde bulunan bir yazıt Kerti höyüğünde keşfedilir. Yazıt’ın M.S. 157 senesine ait olduğu tespit edilir ve Derbe’den bahseder. Böylece Ekinözü yakınlarındaki Kert höyüğü antik Derbe olarak tespit edilir. Elçi Pavlus ilk üç müjdeci seyahatinde Derbe’den geçer. Bölgede zulüm gördüğü diğer kentlere nazaran Pavlus buradaki halk tarafından daha yakın ilgi ve konukseverlikle karşılanır. Pavlus’a bazı seyahatlerinde eşlik eden ve aynı zamanda toplanan bağışları Kudüs’teki kiliseye götüren Gaius’un memlekti Derbe’dir (Elç. İş. 20:4). Uzun zamandır Kolose ve Listra ile birlikte kazılmayan sit alanlarından bir tanesi olan Derbe’de 2013 senesinde çalışmalar başlamıştır.

Kazı sorumlusu Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Tekocak’ın ifadelerine göre: “Olası bir kilise kalıntısı izine rastladık. Sadece kuzey ve doğu tarafındaki apsisinin bir bölümü sağlam olarak günümüze gelmiş. Kazı devam ettikçe yeni yapılar bulacağımız inancındayız. Bu kilise kalıntısı bile höyükte Hristiyan bir toplumun yaşadığını ifade ediyor (…) bu höyükte günümüzden 8 bin yıl öncesine giden buluntular var. Çalışmalar ilk etapta 3 yıl sürecek. Ondan sonra eldeki verileri değerlendirip, yeni projeler hazırlayacağız.”

Elbette ki keşfedilen kilise binası kalıntısı büyük ihtimalle en erken 4. yüzyıla aittir, Neticede kilise binaları Anadolu’da Konstantin’in hoşgörü fermanından sonra ortaya çıkmaya başlamıştır. Öncesinde Hristiyanlar evlerde ve mağaralarda gizli toplanırlardı Fakat burada bir kilise binasının bulunması 1-2. yüzyıldan itibaren Derbe’de bir Hristiyan cemaatin bulunduğuna dair güçlü bir ipucudur.

****

KAYNAKÇA:

  • Çetin, Mehmet. “Derbe Höyüğünde Umutlandıran Buluntu.” Anadolu Ajansı. 1 Eylül 2013.
  • McRay, John. “Archaeology & The New Testament.” Baker Academic. Grand Rapids, 2008, sf. 239-240.
  • Wilson, Mark. “Biblical Turkey, A Guide to the Jewish and Christian Sites of Asia Minor.” Ege Yayınları. İstanbul, 2010, sf. 158-159.
  • Türkçe Kutsal Kitap, Kitabı Mukaddes Şirketi & Yeni Yaşam Yayınları, Eski ve Yeni Çevirisi.
  • Resıimler: http://www.wildwinds.com/coins/greece/lycaonia/derbe/i.html, (harita) http://www.biblehistory.com, AA: Hürriyet Daily News.